Rekenkamer kritisch op Miljoenennota en begroting LVVN: ‘Doelstellingen niet duidelijk, risico's niet in beeld’
In die begroting staat bijvoorbeeld als doelstelling voor het Agroprogramma Groningen: ‘Het bieden van toekomstperspectief aan agrariërs in het aardbevingsgebied die nadelige effecten van gaswinning uit het Groningerveld hebben ervaren.’ Die doelstelling is niet specifiek, niet meetbaar en niet tijdgebonden, vindt de Rekenkamer, en daardoor zijn de beoogde gevolgen voor boeren en burgers onduidelijk.
Maar over een doelstelling als die voor de biologische landbouw geldt dat niet. Ook de huidige regering streeft ernaar dat in 2030 minstens 15 procent van het totale landbouwareaal in Nederland biologisch is gecertificeerd. Een duidelijke, specifieke, meetbare en tijdgebonden doelstelling, vindt de Algemene Rekenkamer, en dus goed te controleren door de Tweede Kamer. Wel maakt ze zich zorgen over de haalbaarheid van deze doelstelling, en over de inzet van het kabinet om deze te bereiken.
20 miljard weg
De Algemene Rekenkamer is ook scherp op het verdwijnen van het Transitiefonds landelijk gebied. Daarin zat nog een bedrag van ruim 20 miljard euro, en dat is nu weggevallen. In haar begroting maakt minister Wiersma niet duidelijk of, nu het geld weg is, ambities worden aangepast en of dat gevolgen heeft voor het nakomen van Europese afspraken als de kaderrichtlijn Water en de Vogel- en Habitatrichtlijn.
Evaluaties
Ook zou het ministerie de effecten van het beleid beter moeten evalueren, vindt de Rekenkamer. In de begroting maakt minister Wiersma niet duidelijk in hoeverre begrotingsmiddelen worden geëvalueerd, en dat maakt het voor de Tweede Kamer ook weer moeilijker om het ministerie hierop te controleren.
In het bijzonder kijkt de Algemene Rekenkamer hierbij naar de inzet van GLB-middelen. Dit om twee redenen: ten eerste is er de nieuwe eco-regeling, waarbij moet worden gekeken of met die regeling de gestelde duurzaamheidsdoelen worden bereikt. Een paar maanden geleden heeft de Rekenkamer zelf onderzocht hoe dat zit in de melkveehouderij, en concludeerde toen dat het geld uit die regelingen niet alleen terechtkomt bij die melkveehouders die hoog scoren op duurzaamheid.
Daarnaast beginnen volgend jaar de onderhandelingen over het GLB van 2027-2032 alweer, en het is voor Nederland belangrijk om dan te weten hoe de huidige regeling uitpakt.
Een evaluatie van de Wet gewasbescherming en biociden is ook belangrijk, om te kijken of, en in hoeverre, die heeft geleid tot minder middelen in het oppervlaktewater.
Voor de LBV-plus is nog helemaal geen evaluatie gepland, terwijl dat volgens de Rekenkamer wel zou moeten. Die regeling is de ruimhartigste beëindigingsregeling tot nu toe, schrijft ze, en met het oog op lessen voor toekomstige regelingen is het zaak om de doelmatigheid en doeltreffendheid van deze regeling te evalueren. Ook zou de regering moeten kijken of de subsidieregeling behoud grasland de gewenste effecten oplevert.
Mestfraude en PAS-melders
In 2019 had de Rekenkamer het ministerie van (toen nog) LNV aanbevolen om te zorgen voor meer inzicht in mestfraude en de controle daarop aan te scherpen. Dat is gebeurd met de versterkte handhavingsstrategie mest en met het Vervoersbewijs Dierlijke Mest, concludeert het instituut. Toch blijft ze aandacht vragen voor deze aanbeveling van vijf jaar geleden, onder meer omdat de druk op de mestmarkt nu fors hoger is dan vijf jaar geleden.
Ook is de problematiek rond de PAS-melders nog steeds niet opgelost. Een vrijwillige beëindigingsregeling specifiek voor die bedrijven is er niet gekomen, terwijl de bestaande regelingen niet voor iedere PAS-melder bereikbaar zijn. Als die al willen stoppen.
Voor bedrijven die door willen gaan heeft de minister 100 miljoen euro gereserveerd voor provincies, die daarmee PAS-melders via maatwerk kunnen helpen. De minister maakt de Rekenkamer echter niet duidelijk of deze steun voldoet aan de Europese staatssteunregels, en wie daarop controleert.
