Onderzoekers vinden DNA van watervogels in luchttoevoer pluimveestallen
Vogelgriepvirus kan pluimveestallen binnendringen via de lucht
Het onderzoek is donderdag 3 oktober gepubliceerd in het tijdschrift Eurosurveillance. De innovatieve meetmethode kan ook voor andere ziekteverwekkers of diersoorten worden ingezet.
Eén van de maatregelen tijdens een vogelgriepepidemie is dat pluimveehouders verplicht hun dieren binnenhouden. Hiermee wordt direct contact met wilde watervogels, de grote verspreiders van vogelgriep, vermeden. Ondanks deze maatregelen, weet het virus toch pluimvee te infecteren. Doordat het direct detecteren van verspreidend virus moeilijk is, blijft onduidelijk hoe het virus kan binnenkomen in de stallen. Onderzoekers van de faculteit Diergeneeskunde bedachten hiervoor een oplossing. Ze gingen niet op zoek naar het vogelgriepvirus zelf, maar naar genetisch materiaal van wilde watervogels: de mogelijke dragers van vogelgriep.
Vogelgriepvirus hecht zich aan minuscule deeltjes van veren en poep
Wat bleek? Minuscule deeltjes afkomstig van wilde watervogels, zoals veren en poep, kunnen door de luchttoevoer pluimveestallen binnendringen. „Het is mogelijk dat deze minuscule deeltjes besmet zijn met het vogelgriepvirus. Via de lucht dringen ze de stal binnen en zo infecteren ze pluimvee”, vertelt universitair docent Alex Bossers. „Met een nieuwe techniek konden we de luchtmonsters analyseren op aanwezigheid van DNA van wilde dieren zoals watervogels.” Universitair docent Myrna de Rooij vult aan: „Doordat we DNA van wilde watervogels konden aantonen in de pluimveestal, is het aannemelijk dat ook het vogelgriepvirus via deze luchttoevoerroute de stal kan binnendringen.”
DNA als barcode
Met de nieuwe techniek kijken de onderzoekers naar een specifiek stuk DNA dat werkt als een soort barcode. Bossers: „Het is een stukje DNA dat in iedere cel is te vinden, maar waarvan de code voor elke diersoort uniek is.” Op deze manier wisten de onderzoekers dat het DNA aanwezig in de luchtmonsters afkomstig was van wilde watervogels en niet van kippen in de stal.
De Rooij: „Met deze nieuwe techniek kunnen we testen wat de beste strategie is om insleep van ziekteverwekkers in stallen te voorkomen.” Minder uitbraken in de stallen zal ook de kans verlagen op overdracht van vogelgriep van dieren op mensen. Bovendien kan de innovatieve meetmethode worden ingezet voor andere ziekteverwekkers of diersoorten.
Wetenschap ontkende insleeproute lange tijd
Pluimveehouders zeggen al enkele jaren dat het vogelgriepvirus via de lucht pluimveestallen kan binnendringen. De wetenschap ontkende deze insleeproute lange tijd. ‘Het risico op het overdragen van het hoogpathogene vogelgriepvirus van besmette wilde vogels via de lucht is verwaarloosbaar klein’, bleek bijvoorbeeld uit onderzoek van Wageningen Bioveterinary Research (WBVR) in 2021.
De afgelopen jaren klonken er echter steeds meer geluiden dat insleep via de lucht wel degelijk een mogelijke insleeproute voor (hoogpathogene) vogelgriep kan zijn. Dit onderzoek van de Universiteit Utrecht bewijst dat ook weer.
Tekst: Tom Schotman
Groeide op een vleeskuikenbedrijf in het Achterhoekse Vragender op. Schrijft sinds augustus 2013 voor Pluimveeweb.nl, vakblad Pluimveeweb, Pigbusiness.nl, vakblad Pig Business en de regionale agrarische vakbladen van Agrio.
Beeld: Susan Rexwinkel
Bron: Universiteit Utrecht