Europees Hof: verbod vleesnamen vegetarische producten niet toegestaan

De Franse Raad van State had in 2023 delen van een rechtszaak die was aangespannen door de EVU, de Association Végétarienne de France (AVF) en producent van vleesvervangers Beyond Meat, doorverwezen naar het Europees Hof. Deze doorverwijzing was een reactie op het decreet uit 2021 dat door de Franse regering werd ingevoerd en dat het gebruik van ‘vleesachtige’ benamingen voor plantaardige voedingsmiddelen die in het land worden geproduceerd, verbood. De EVU en andere partijen hebben betoogd dat de verenigbaarheid van dit decreet met het EU-recht twijfelachtig is, wat heeft geleid tot de huidige procedure.

Wettelijke naam nodig

Het Europees Hof oordeelde dat het EU-recht al voldoende consumentenbescherming biedt, wat betekent dat aanvullende nationale regelgeving die limieten stelt aan het plantaardige eiwitgehalte voor het gebruik van bepaalde namen, niet is toegestaan.

Bovendien oordeelde het Europees Hof dat een EU-lidstaat, zoals Frankrijk, het gebruik van termen die traditioneel worden gekoppeld aan dierlijke producten (zoals ‘steak’, ‘burger’ of ‘worst’) voor voedingsmiddelen die zijn gemaakt van plantaardige eiwitten, niet kan verbieden, tenzij het land officieel een specifieke wettelijke naam voor dergelijke producten heeft vastgesteld.

Als er geen dergelijke wettelijke benaming bestaat, is een algemeen verbod op het gebruik van deze benamingen voor plantaardige producten niet toegestaan. Een wettelijke benaming is bijvoorbeeld Gouda kaas.

Harmonisatieproblemen EU-niveau

Het implementeren van wettelijke namen voor de verscheidenheid aan dierlijke voedingsmiddelen zal waarschijnlijk een ingewikkeld en langdurig proces blijken te zijn, dat het risico loopt uit te monden in verdere harmonisatieproblemen op EU-niveau. Om deze termen te verbieden, zouden lidstaten ze eerst wettelijk moeten definiëren, inclusief wat vlees, worst of hamburgers zijn. Dit zou een enorme uitdaging zijn vanwege bestaande culturele en taalkundige verschillen en zou de interne markt kunnen verstoren. Een worst in Duitsland kan bijvoorbeeld verschillen van een worst in Frankrijk, wat problemen kan opleveren voor producenten die over de grens verkopen en verwarring bij consumenten kan veroorzaken.

Vleesnamen toegestaan in Nederland

In Nederland heeft de overheid een beleidsstandpunt ingenomen over de benaming van vegetarische producten. Dit standpunt, zoals te lezen in het handboek Etikettering van levensmiddelen, komt min of meer overeen met de uitspraak van het Europese Hof en luidt voor vegetarische varianten van vlees- en visproducten als volgt: ‘Er mag gebruik worden gemaakt van gebruikelijke benamingen als ‘schnitzel’, ‘burger’ en ‘worst’ in de benaming van het product, mits het duidelijk is dat het om een vegetarische variant gaat. Dit betekent dat de benamingen ‘vegaschnitzel’, ‘vegaburger’, ‘vegetarische rookworst’ zijn toegestaan.’

Er mag gebruik worden gemaakt van diersoortnamen, zolang helder is dat het een vegetarische variant betreft. Dit betekent bijvoorbeeld dat benamingen als ‘vegetarische kipstukjes’, ‘vegetarische tonijn’, ‘vegetarische krabsalade’ zijn toegestaan, maar niet uitsluitend de bewoording ‘kipstukjes’, ‘tonijn’ en ‘krabsalade’.