Fel debat over toekomst van de landbouw: ‘Een kwart van het vee moet weg’

Het stikstofdossier blijft al zeker zes jaar splijten. Dat bleek deze maandagavond opnieuw tijdens het Landbouwdebat op recreatieboerderij 't Dommeltje in Boxtel. In de stal tussen de roodbonte melkkoeien en hun kalveren voerden Tweede Kamerleden van diverse partijen een debat over stikstof, met als inzet: hoe krijgen we Nederland van het stikstofslot?

Laura Bromet (GroenLinks-PvdA) ging er al snel met een gestrekt been in. „Het is een feit dat de meeste stikstof afkomstig is uit ammoniak. Dus zul je iets moeten doen in de veehouderij om die ammoniak naar beneden te brengen. Dat is tot nu toe niet gelukt en dat is, vind ik, wel een blamage.”

Volgens Bromet ontkomt Nederland niet aan krimp van de veestapel. „Ik denk dat je voor het oplossen van het stikstofprobleem zeker een kwart van het aantal stuks vee in Nederland weg moet hebben.”

'Schandalig dat mij woorden in de mond worden gelegd'

De uitspraak van Bromet leidde tot felle reacties, vooral van Caroline van der Plas (BBB), die aangaf dat boeren zich diep geraakt voelen door dit soort beweringen. „De boeren werken elke dag met hun grond, met hun bodem, met de natuur. De boeren zijn de experts. Die hebben al sinds de jaren 90 zo’n 70 procent stikstof gereduceerd.”

Van der Plas: „Ik was laatst op een boerderij. De boer zei: die honderd koeien zijn voor de kosten, die twintig extra zorgen voor de studie van mijn dochter. Als je die twintig weghaalt, heeft het bedrijf geen zin meer.”

Bromet reageerde zichtbaar geïrriteerd. „Dat zijn hele verhalen die ik niet gezegd heb. Het is schandalig dat mij woorden in de mond worden gelegd alsof ik boeren weg wil hebben. Ik wil dat boeren toekomst hebben. Ik heb ook hart voor de natuur en denk dat er heel veel moet veranderen.”

VVD: ‘Geen nieuwe PAS-melders creëren’

Thom van Campen (VVD) vindt dat het stikstofprobleem serieus moet worden aangepakt, maar verzette zich tegen het idee dat krimp van de veestapel een doel op zich zou moeten zijn. „Ik vind de somberheid van Bromet niet nodig. We weten dat boeren sinds de jaren 90 substantieel hebben verminderd. Als je een ondernemer het instrumentarium (de tools) in handen geeft, dan lukt het.”

Volgens Van Campen is het cruciaal dat de politiek leert van het verleden. „We moeten geen nieuwe PAS-melders creëren. Juridische borging is essentieel. Dus als we de rekenkundige ondergrens gaan invoeren, moeten we zeker weten dat die overeind blijft.”

CDA: ‘Duidelijkheid op het erf is het belangrijkste’

Jan Arie Koorevaar (CDA), zelf melkveehouder, pleitte voor rechtszekerheid voor boeren. „Boeren willen weten waar ze aan toe zijn. Ze zijn al bezig met innovaties en voermaatregelen, maar er is geen duidelijkheid.”

Volgens Koorevaar is het borgen van emissiereductie noodzakelijk, maar moet dat wel passen bij de ondernemer. „Ik vind het veel te voorbarig om te zeggen: zoveel procent moet weg. Dat moeten we gebiedsgericht bekijken. Wat kan waar wel?”

BBB: ‘Wat er al ligt, moet nu worden uitgevoerd’

Caroline van der Plas wees erop dat veel van de benodigde plannen al op de rails staan. „We zijn hard bezig met de rekenkundige ondergrens naar één mol. Wat nu moet gebeuren is uitvoering. Er ligt al een plan via de ministeriële commissie Economie en Natuurherstel.”

Van der Plas herhaalde nog maar eens dat de menselijkheid in het stikstofbeleid verloren dreigt te gaan. „We hebben geen probleem met de natuur, maar met hoe boeren worden behandeld. Een plantje mag blijven, maar de boer moet weg. Dat is wat pijn doet.”

SGP: ‘Herziening natuurdoelanalyses’

André Flach (SGP) riep op tot herziening van de natuurdoelanalyses. „We moeten weten wat het effect van stikstof op de natuur is. Anders leg je iets juridisch vast zonder duidelijk doel.”

Flach uitte zijn zorgen over het verlies van jonge boeren. „Als het zo doorgaat, hebben we straks meer uitkoop nodig, niet vanwege stikstof, maar omdat er geen opvolgers meer zijn.”

Bromet bleef tijdens het debat bij haar standpunt dat fundamentele veranderingen nodig zijn. „Sinds de Tweede Wereldoorlog worden boeren gedwongen tot schaalvergroting. Wij willen juist naar een veehouderij in harmonie met de natuur. Boeren hoeven niet altijd groter.”

Bekijk hier het volledige Landbouwdebat terug.