Noord-Brabantse boeren met oude stallen moeten stikstofreductiemaatregelen nemen en dat melden: stallendeadline van 1 juli 2026 blijft staan
Dit topartikel wordt u gratis aangeboden voor de redactie van Stal en Akker. Meer informatie over de verschillende abonnementen via deze link.
Dit verhaal is om 12-12-2025 20.11 uur van een update voorzien
31 Statenleden stemden voor en 24 Statenleden stemden tegen om de Omgevingsverordening te wijzigen. De provincie wijkt daarmee af van de landelijke lijn, tot frustratie van Brabantse boerenorganisaties en boeren. De Gedeputeerde Staten van Brabant wil met de maatregelen weer vergunningen kunnen verlenen, bijvoorbeeld ook voor infrastructuur en bouwprojecten.
„We kunnen geen vergunningen verlenen vanwege de juridische situatie. Deze situatie betekent dat er keuzes gemaakt moeten worden. dat zijn moeilijke keuzes, die gaan over mensen en bedrijven. Maar we hebben niet de luxe om géén keuzes te maken", zei gedeputeerde Wilma Dirken (VVD) daar vrijdag over.
Ook wil de provincie voorkomen dat het handhavings- en intrekkingsverzoeken ontvangt op bestaande vergunningen, vanwege de staat van de natuur. „Een verweerlijn hanteren werd steeds lastiger."
Stallen van 15 en 20 jaar oud
Boeren met stallen die 15 jaar of ouder zijn, of 20 jaar of ouder (rundveehouderij) en een niet-biologische of niet-natuurinclusieve (een veebezetting van ten hoogste 2 GVE per bedrijfsvoering zijn uitgezonderd) hebben, moeten daardoor op korte termijn investeringen doen in emissiereducerende technieken en/of managementmaatregelen nemen.
Met de wijziging van het stallenbesluit vragen boeren niet langer een vergunning aan, wat in eerste instantie wel het geval was. Nieuwbouw en dat financieren met een (kleine) uitbreiding van het aantal dierplaatsen wordt daardoor lastiger. Gedeputeerde Wilma Dirken (VVD) sloot niet uit dat verbouw in uitzonderlijke gevallen mogelijk is. Ze wil maatwerk leveren. In de Omgevingsverordening wordt daar een bepaling voor opgenomen. „Het gaat dan om uitzonderlijke situaties met hele oude stallen."
Latente ruimte en menukaart
Het aangenomen besluit van de provincie Brabant wijzigt de Omgevingsverordening, waarin ook wordt geregeld dat natuurtoestemmingen (vergunningen) die drie jaar of langer niet zijn gebruikt niet mogen worden ingezet (intrekken van latente stikstofruimte) en het melden van niet-vergunningsplichtige grondwateronttrekkingen aan de provincie via de waterschappen.
De provincie presenteerde een menukaart waar veehouders uit kunnen kiezen. Het gaat om managementmaatregelen en bepaalde innovaties, zoals de CowToilet en Lely Sphere voor de melkveehouderij. Voor melkveehouders met 100 melkkoeien of minder geldt een reductiepercentage van 30 procent, die met managementmaatregelen kan worden bewerkstelligd.
Ook de sectoren varkenshouderij, kalverhouderij, geitenhouderij, konijnenhouderij en pluimveehouderij zijn opgenomen in de menukaart, voor alle sectoren wordt 1 juli 2026 het uitgangspunt. Voor deze sectoren zijn vooral luchtwassers een optie. De stikstofruimte die vrijkomt mag niet worden ingezet voor het houden van extra dieren.
Coalitie voor
Het doel is om in 2035 te komen tot een sectorgemiddelde emissiereductie van 46 procent op locatieniveau ten opzichte van 2019. De reductiegetallen voor een locatie verschillen per sector en staan op de menukaart.
BBB, PVV, CDA, ChristenUnie-SGP, Forum voor Democratie, 50PLUS, Partij voor de Dieren en JA21 waren tegen het voorstel. Maar met coalitiepartijen VVD, GroenLinks, D66, Lokaal Brabant en PvdA als voorstander was er een meerderheid. Ook de fracties van Volt en SP waren voor. Daarmee is er een ruime meerderheid voor het stallenbesluit en blijft de deadline staan, zonder dat daar een vergunning tegenover staat.
Debat
De tegenstanders vielen onder meer VVD-Statenlid Carola Meuwissen aan. Alexander van Hattem (PVV) hekelde dat een ondernemerspartij de boeren zo dwars zit. Willem Rutjens (JA21) vroeg zich af hoe het allemaal wordt gefinancierd, omdat de banken huiverig zijn. Ook CDA’er Tanja van de Ven sprak haar aan tijdens het debat. Van de Ven: „De boeren worden het juridische moeras ingejaagd.”
Meuwissen gaf echter geen krimp. „Het voorstel is door gerenommeerde advocaten van een advies voorzien en blijkt juridisch houdbaar.” Van de Ven: „Ze denken dat, maar de rechter kan er iets heel anders van vinden.”
Moties en amendementen
Van de Ven en Meuwissen clashte later nog een keer met elkaar. Van de Ven: „Hoe is dit voorstel eerlijk en rechtstatelijk?" Ze diende een amendement in om het voorstel toch nog te wijzigen en de deadline te wijzigen naar 1 juli 2027. „Een uitgestoken hand." Maar die uitgestoken werd ontraden door Dirken.
Ook Jade van der Linden (GroenLinks) werd verbaal aangevallen, door BBB’er Marco Havermans, CU-SGP-Statenlid Henk van Zelst en Rutjens, die erop wees dat de Amercentrale in Geertruidenberg (voor de opwekking van energie via biomassa) wel een nieuwe vergunning kreeg eerder deze week. Irma Koopman (SP) werd geïnterrumpeerd door Van de Ven, die aangaf dat de voedselzekerheid op het spel staat waardoor de prijzen van voedsel omhoog gaan.
Plan voor jonge boeren en financiële ondersteuning
D66’er Matthijs van Miltenburg, die een discussie had met PVV'er Van Hattem, hoopt dat de provincie Brabant jonge boeren kan gaan ondersteunen met geld bij „de transitie.” Besluitvorming daarover verloopt via een ander voorstel: het actieplan jonge boeren.
Lokaal Brabant-Statenlid Hubert Koevoets, zijn partij is ook lid van de coalitie, diende moties in om verbouwen van stallen mogelijk te maken binnen een melding, de menukaart open te houden voor nu lopende pilots, dagontmesting op de menukaart te zetten en betere financiële ondersteuning voor boeren. Dat deed hij samen met VVD en de motie over financiële ondersteuning ook samen met Volt. Al die moties werden aangenomen.
Een CDA-motie gaat over dat het Brabantse beleid straks wel getoetst moet worden aan nieuw landelijk stikstofbeleid. De Provinciale Staten moeten daarvan op de hoogte worden gesteld. Die motie werd aangenomen.
Koevoets werd aangevallen, door Van de Ven over de juridische houdbaarheid van het voorstel. „Er is geen honderd procent rechtszekerheid te geven, maar de rapporten van Hekkelman en Pels Rijcken (advocatenkantoren die advies hebben gegeven, red) hebben ons voldoende gerust gesteld", vertelde hij.
Lees ook: Stille laarzen vertellen het gevoel van boeren
Lees ook: Protest bij Brabants provinciehuis tegen landbouwplannen: 'Het is alsof we niet meer mogen boeren'
Lees ook: Nieuw Brabants stallenbesluit (stallendeadline) houdt waarschijnlijk stand
Aangenomen moties
'Vergroten rechtszekerheid' (CDA en ChristenUnie-SGP)
Een motie dat het stallenbesluit uiteindelijk moet worden getoetst aan het landelijk stikstofbeleid,
'Boeren verdienen brede financiële ondersteuning' (Lokaal Brabant, VVD en Volt)
Via het 'Actieplan Jonge Boeren', dat later wordt opgeleverd, het lenen van geld via een speciaal fonds mogelijk maken.
'Vernieuwbouw mogelijk maken binnen de melding' (Lokaal Brabant en VVD)
Roept Gedpeuteerde Staten op om te kijken of er met een melding in plaats van een vergunning ook oude stallen kunnen worden verbouwd. Desnoods via een proefproces de juridische houdbaarheid uittesten.
'Dagontmesting als reducerende maatregel' (Lokaal Brabant en VVD)
Dagontmesting al dan niet in combinatie met mono-mestvergisting op de menukaart zetten.
'Perspectief voor pilots' (Lokaal Brabant en VVD)
Emissiereductiepilots via onder meer het project Meten is Weten zo min mogelijk in de wielen rijden via het stallenbesluit.
Tekst: Guus Daamen
Als zoon van een fruitteler opgegroeid tussen de appelbomen in Gelderland. Tijdens mijn master Journalistiek aan de Vrije Universiteit in Amsterdam mij verder gespecialiseerd in politiek. Schrijft voor Agrio voornamelijk over Politiek en Beleid. Luistert, vraagt en onderzoekt. Andere passie: sport.
Beeld: Provincie Brabant, Susan Rexwinkel