Nog veel onduidelijk over verspreiding van endotoxinen

In de literatuurstudie wordt de huidige kennis omtrent endotoxinen weergegeven. In zijn algemeenheid blijkt dat er op veel vlakken behoefte aan verder onderzoek, stellen de opstellers van het rapport. Voor de meetprotocollen voor endotoxinen zou er een gestandaardiseerd protocol moeten komen voor de endotoxinebepaling in lucht. Uit de literatuurstudie blijkt dat de endotoxineconcentraties in de stallen en omgeving van varkenshouderijen sterk kunnen varien. Er werden geen studies gevonden waarin de individuele bronnen van endotoxinen in varkenshouderijen worden beschreven. Over de stabiliteit van endotoxinen in de omgeving is ook weinig informatie beschikbaar.

Endotoxinen afkomstig van veehouderijen zijn voornamelijk geassocieerd met stofdeeltjes en verspreiden zich met de ventilatielucht of via openingen naar de omgeving. Aangezien endotoxinen zich voornamelijk aan de grovere fijnstoffractie hechten, zullen deze vermoedelijk sneller neerslaan dan fijnere fijnstoffracties. De kans dat zuivere endotoxinen een risico vormen voor de omwonenden wordt door de onderzoekers van het ILVO en Olfascan als beperkt ingeschat.

Extra onderzoek nodig

Er is extra onderzoek nodig om een eventueel causaal verband aan te tonen tussen endotoxineconcentraties, al of niet gelinkt aan bepaalde stoffracties en hun zuiverheid, en het effect op de gezondheid van de mens. Er zijn momenteel geen wetenschappelijke data voorhanden om hieromtrent een uitspraak te doen. Daar waar lage concentratie aan de basis zouden kunnen liggen van mogelijke positieve effecten, zouden hoge concentraties gekoppeld aan fijnstoffracties negatieve effecten teweeg kunnen brengen. Verder onderzoek is nodig om richting te geven aan de vaststelling van een veiligheidsnorm voor endotoxineconcentraties, specifiek gelinkt aan de betrokken diercategorie, en de wijze waarop deze zou kunnen worden toegepast.

Zie voor meer informatie het rapportLiteratuurstudie omtrent de relatie tussen varkenshouderij en gezondheid van omwonenden.