Fotoserie: Tips voor een juiste drinkwatervaccinatie

Het doel van een vaccinatie bij pluimvee is het geven van een individuele bescherming en het opwekken van een uniforme immuunrespons in het gehele koppel. Vaccins die niet of moeilijk spreiden door een koppel pluimvee, worden bij voorkeur individueel gegeven (injectie, wingweb of oogdruppel). Vaccins die wel spreiden worden uit kostenoverweging meestal via massa-applicatie toegediend (atomist, spray of drinkwater). Uiteraard komt het toedienen via atomist, spray of drinkwater ook met nadelen.

Door de massa-applicatie is het bijna onmogelijk om alle dieren tegelijkertijd met het vaccin in contact te laten komen, hetgeen gecompenseerd kan worden door het spreiden van een vaccin in het koppel. Verder zal bij een foute vaccinatietechniek ook een groot deel van de dieren niet (juist) gevaccineerd worden. Deze foute techniek kan resulteren in het niet beschermd zijn van een groot deel van de dieren, maar ook is het mogelijk dat een deel van de dieren een overdosering krijgt en daardoor een te heftige entreactie. In het volgende stuk zouden we graag wat dieper in willen gaan op het vaccineren via drinkwater.

Factoren die een rol spelen bij drinkwatervaccinatie:

Water

• Extreme pH waarden hebben een negatieve invloed op de vaccinatie, een pH tussen 6,8-7,5 is optimaal voor vaccinatie.
• Hoge gehalten aan calcium- en magnesiumzouten brengen de werkzaamheid van het vaccin in het gedrang.
• Restanten van reinigingsmiddelen (bv. chloor of waterstofperoxide) hebben een negatief effect op het vaccin.
• Aanwezigheid van bacteri kan de vaccinatie negatief bevloeden, een totaal CFU (kolonievormende eenheden) van minder dan 100 is wenselijk.

Uitrusting en materialen

• Deze dienen goed gereinigd te zijn, zonder residuen van producten die het vaccin negatief kunnen bevloeden, zoals zeep.
• Houdt rekening met restvolumes die in het systeem achterblijven met de berekening van de benodigde hoeveelheid water voor vaccinatie.

??Dieren

• Maternale antilichamen kunnen de immuunrespons na vaccinatie bevloeden, zorg daarom dat de vaccinatie op het juiste moment wordt toegediend.
• Vleeskuikens hebben een andere fysiologie dan bijvoorbeeld leghennen of opfokvermeerderingsdieren. Hierdoor is de wateropname verschillend, maar ook de management omstandigheden verschillen (zoals voedselverstrekking en aantal lichturen). Al deze factoren hebben invloed op de vaccinatie.

??Omgeving

• Bij warm weer zal pluimvee meer water opnemen dan bij koud weer. Ook een hoge luchtvochtigheid zorgt voor een verhoogde wateropname.

?Vaccin

• Bij het opstellen van het vaccinatieprogramma dient rekening te worden gehouden met de ziekte waartegen get wordt, hierbij valt te denken aan de ziektedruk en de ziektestam die circuleert. Ook de aanwezigheid van maternale antilichamen, entreactie en toedieningsroute van het vaccin hebben invloed op de keuze van het vaccin.
• Zorg ten alle tijden dat het vaccin op de juiste manier vervoerd en opgeslagen wordt.

??Vaccinatieproces

• Gebruik geen chloor, peroxide of andere kiemdodende producten gedurende 48 uur voor vaccinatie tot 24 uur na vaccinatie.
• Het is aan te raden om een kleurstof met stabilisator aan de vaccinoplossing toe te dienen. Hiermee wordt het drinkwater gestabiliseerd, worden schadelijke elementen weggevangen en is het vaccinatieproces te monitoren.
• Zorg dat de drinklijnen leeg zijn (door leegdrinken of aftappen van het water). Als algemene regel geldt dat de dieren ongeveer 2 uur voor vaccinatie geen toegang meer krijgen tot water.
• Bereken het water dat nodig is voor de vaccinatie. De hoeveelheid benodigd water is circa 15-20% van de dagopname. De dagopname is onder andere afhankelijk van de soort pluimvee en de omgevingstemperatuur. Houdt ook rekening met de hoeveelheid water die het drinkwatersysteem kan bevatten.
• Gebruik voor het aanmaken van het vaccin emmers of maatbekers die enkel voor vaccinaties gebruikt worden en zorg dat deze schoon en stofvrij zijn. Vul deze met schoon en vers water en voeg de stabiliserende kleurstof toe. Doe wegwerphandschoenen aan en maak vervolgens de flacons met vaccin onder water open.
• Voeg de vaccinoplossing toe aan het drinkwatersysteem met de vooraf bepaalde hoeveelheid water nodig voor vaccinatie. Open aan het einde de leidingen om deze leeg te laten lopen en vang dit restwater op in een emmer. Wanneer de vaccinoplossing het einde van de leidingen heeft bereikt, sluit u de leidingen en geeft u de dieren toegang tot het drinkwater.
• De tijd tussen het aanmaken van het vaccin en het opdrinken van de gehele vaccinoplossing dient maximaal 2 uur te zijn. Dit omdat de meeste vaccins na 2 uur opgelost te zijn in water al beginnen af te breken.