Schouten stelt 75 miljoen euro beschikbaar voor jonge boeren

In de brief aan de Tweede Kamer waarin Schouten de komst van het bedrijfsovernamefonds vandaag – woensdag - bekend maakt, geeft de minister aan dat zij verwacht dat de garantieregeling drempelverlagend werkt voor financiers omdat het Rijk garant staat. Van het bedrag is 11 miljoen euro bestemd, volgens de Kamerbrief op verzoek van de boeren zelf, voor het opzetten van een opleiding- en coachingstraject bij het proces van overname.

Een regeling is volgens Schouten belangrijk. Van alle gezinsbedrijven met een bedrijfshoofd van 51 jaar of ouder heeft 61 procent geen opvolger. ‘Dit betekent dat de komende 15 jaar circa 20.000 land- en tuinbouwbedrijven zullen verdwijnen of de bedrijfsopvolging op een andere manier moet worden geregeld, bijvoorbeeld door buiten-familiaire bedrijfsovername of door schaalvergroting van bestaande bedrijven’, zo staat in de brief te lezen.

Dit levert niet alleen maatschappelijke weerstand als gevolg van de schaalvergroting op, maar leidt ook tot terugloop van het aantal bedrijven en leegloop van het platteland.

Landbouwvisie

Het beschikbaar gestelde budget moet garanderen dat jonge boeren een ʻredelijk inkomenʼ kunnen verdienen in een landbouwsector waar voortdurend vraag is naar verduurzaming en innovaties. Dat betekent dat de jonge boer ook in staat moet worden gesteld om te verduurzamen en op zijn beurt het bedrijf weer door te kunnen geven. Bedrijfsovername zou volgens de minister namelijk het ideale moment zijn voor jonge boeren om te investeren in de lijn van de Landbouwvisie ʻLandbouw, natuur en voedsel: waardevol en verbondenʼ. De begeleidende brief van de minister haalt echter aan dat jonge boeren in de periode van bedrijfsovername zo weinig resterende financiën hebben dat investeren in duurzaamheid de eerste jaren na de overname geen mogelijkheid is.

Om de solvabiliteit van overnemende en startende boerenondernemers te vergroten zodat zij eerder in aanmerking komen voor een lening met het doel om te investeringen in de duurzaamheid van het bedrijf, is 64 miljoen euro bedoeld ʻZo kan de maatschappelijk gevraagde verduurzaming gestalte krijgen.ʼ De investeringen op agrarische bedrijven die voortvloeien uit het bedrijfsovernamefonds worden getoetst aan minimaal één criterium van de Landbouwvisie. Dit zijn: sluiten van kringlopen, versterken van sociaaleconomische positie van de boer in de keten, de klimaatopgave, vitaliteit van het platteland, ecosystemen, dierenwelzijn en voedselwaardering.

Continuïteit

Het kabinet vindt het wenselijk dat meer bedrijven met een goed continuïteitsperspectief overgenomen kunnen worden en zich kunnen doorontwikkelen. Eén van de onderdelen die de minister benoemt van dit continuïteitsperpectief is het verbeteren van het ondernemerschap van jonge boeren. Zo zouden zij in staat moeten zijn om uitgebreide toekomststrategieën te kunnen ontwikkelen. Schouten stipt hier aan dat het agrarisch onderwijs deze kennis onvoldoende overdraagt op haar leerlingen. Ook zou het agrarisch onderwijs meer aandacht moeten besteden aan de vragen van de markt en de maatschappij en hoe daarop in te spelen. De opleiding en coaching, waar 11 miljoen euro heengaat, zet in op deze twee aandachtsgebieden. Ook is deze 11 miljoen bedoeld voor begeleiding tijdens bedrijfsovername in de vorm van keukentafelgesprekken in familiekring.

Schaalvergroting

Het totale budget zou een toevoeging moeten zijn op reeds bestaande regelingen zoals de JoLa-regeling en de jonge boeren zouden voor een langere periode dan twee jaar van het budget gebruiken moeten kunnen maken. De minister benadrukt dat geld uit het fonds niet gebruikt mag worden voor de aankoop van extra grond en dieren- en fosfaatrechten vanwege het prijsopdrijvend effect.