Column: Seksende ideeën

Wie van jullie heeft er vorige week zondag Tegenlicht gekeken? Voor degene die niet keken: er was een uitzending over plattelandspionier, over mensen die op zoek zijn naar radicale nieuwe manieren om landbouw te bedrijven

Ik heb gekeken, maar eerlijk is eerlijk: het is ongemakkelijk kijkvoer voor mij. Prominent in de uitzending was Wouter van Eck. Hij beheert sinds een paar jaar een voedselbos. Geen eenjarige planten, geen dieren, maar alleen struiken en bomen, waarvan niet alleen de vruchten, maar ook de bast en de bladeren gegeten zou moeten worden. Volgens van Eck haalt hij er tien keer zoveel van als met reguliere landbouw

Ik moest me die zondag inhouden om niet af en toe naar het scherm te roepen: wat een onzin.

Bijvoorbeeld als hij zegt dat er geen inputs nodig zijn. Volgens van Eck kun je oogsten zonder dat je nutrienten in de vorm van bijvoorbeeld mest hoeft terug te geven. Schimmels en bacteriën in de bodem zouden het uit de diepere lagen omhoog halen, in een een soort perpetuum mobile.

Ik heb een achtergrond in de biochemie en zeg: dat is chemisch onmogelijk. En hoe denkt hij de wereld te overtuigen om geen granen meer te eten? Eten is cultuur, dat verander je niet zomaar. Ja, je kunt ook brood van kastanjemeel maken, maar ziet u het gebeuren?

En toch moest ik van mezelf blijven kijken. Ik ben, zoals enkele misschien weten een ecomodernist, en sta ideologisch loodrecht tegenover van der Eck. Ik geloof in intensieve landbouw om ruimte te sparen voor de natuur

Maar ik heb ook geleerd dat de patstelling tussen de ecomodernisten en de ecologen funest is. We moeten samen optrekken, want hebben in ieder geval deels hetzelfde doel: een groene, goed gevoede aarde. En zo lang wij vechten, verandert er niks, dan wint de status quo. Het is tijd dat we onze ideeën laten schuren, dat we onze ideeën seks laten hebben. Dat klinkt als banale opmerking, maar het is er een met een sterke wetenschappelijk basis. Seksende ideeën werkt! Het cliché 1 + 1 = 3, gaat daadwerkelijk op voor ideeën.

Dat blijkt bijvoorbeeld uit onderzoek naar steden: een verdubbeling van het aantal inwoners, meer dan verdubbelt het aantal patenten, een graadmeter voor ideeën. Hoe meer ideeën bij elkaar komen, hoe meer nieuwe, goede ideeën eruit komen.

Antropologen denken zelf dat het de sleutel tot succes was voor onze soort. Neanderthalers werden minder oud dan homo sapiens, en hadden daardoor minder cultuur- en ideeënoverdracht dan de moderne mens. Die overdracht maakt het mogelijk om ideeën te laten accumuleren, stapelen tot nieuwe ideeën. En daarmee concurreerden wij andere menssoorten van de planeet.

Tijd voor dus voor mij en van Eck om eens samen te komen. Wat gaat er gebeuren als een ecomodernist en een voedselbospioneer tot elkaar komen? Gentechkastanjes, met perfect broodmeel? Wie wet. Het mooie van seksende ideeën is dat je nooit vooraf weet hoe het nageslacht er uit komt te zien.