'Komende vijf jaar stopt er geen vleeskuikenhouder vanwege te lage verdiensten'

Ook de andere marktspecialisten, die als tafelgast discussieerden over het toekomstperspectief voor de Nederlandse vleeskuikenhouderij, zijn positief over de vooruitzichten voor de Nederlandse vleeskuikenhouderij op middellange en lange termijn. „De vleeskuikenmarkt zit nu in een forse dip waarvan we het dieptepunt hebben bereikt. Ik verwacht dat de markt rond Pasen volgend jaar, begin april 2020, wel weer aantrekt. Of de prijzen dan meteen met hele centen omhoog gaan, is afhankelijk hoe snel de markt aantrekt”, zegt Willem Tel, manager Agri van slachterij Esbro.

„De vleeskuikenmarkt kampt altijd met pieken en dalen. Rond 1989 waren de prijzen erg hoog. De jaren daarna, zo rond 1993 lagen de prijzen op een dieptepunt”, vertelt Tel, die al jaren actief is in de vleeskuikensector. „Nu ondervinden we forse concurrentie uit Polen waar de kostprijs lager ligt waardoor ze filets goedkoper aan kunnen bieden. In Polen stijgt de welvaart en als gevolg daarvan neemt de kipconsumptie toe. Indien die sterk stijgt, wordt de Poolse concurrentie minder hevig.”

„Toen Spanje toetrad in de Europese Unie vreesde iedereen de Spaanse concurrentie ook. De angst bestond dat de Nederlandse landbouw als gevolg daarvan sterk in zou moeten krimpen. Dat is niet gebeurd. Nu praat niemand meer over de Spaanse concurrentie”, vult bedrijfsadviseur Herman van Welie aan.

Reguliere kuikens met plus

„Polen, Oekraïne en Brazilië kunnen goedkoper kip produceren dan wij hier in Nederland. Daar kunnen we niks aan veranderen. Nederland moet zich met kwaliteit onderscheiden en zich richten op de bovenkant van de markt”, stelt Endendijk. Pierre Berntsen, directeur agrarische bedrijven van ABN Amro is het eens met die visie. ABN Amro ziet evenals Plukon kansen voor kipconcepten van reguliere kuikens met een plus.

„Supermarkten zijn allemaal al overgeschakeld op conceptkip van trager groeiende kuikens. Nu gaan supermarkten met hun huismerk kipvleeswaren hier ook op over. Hierdoor stijgt het volume licht. De conceptkipmarkt van trager groeiende vleeskuikens is verzadigd”, vertelt Berntsen. „De maatschappij vindt de CO2 footprint steeds belangrijker. 40 jaar lang was alleen de prijs van voedsel belangrijk. De afgelopen jaren kwam er dierenwelzijn bij, maar nu wordt CO2 footprint ook belangrijk naast dierenwelzijn. Een bedrijf zoals McDonald’s speelt op die trend in met hun Enrichment-concept met reguliere kuikens.” ABN Amro bank verwacht dat meer bedrijven dat voorbeeld volgen. Nederlandse vleeskuikenhouders kunnen hiervan profiteren door hier in mee te gaan.

Endendijk denkt dat de omschakeling naar reguliere kuikens met een plus heel snel kan gaan. „Misschien houden we binnen nu en 2025 alleen nog reguliere kuikens met een plus.” Collega-slachterij Esbro kijkt momenteel ook hoe ze Nederlandse kip beter kunnen verwaarden. „Verrijking met daglicht, afleidingsmateriaal zoals zitstokken, strobalen en graan strooien zijn opties”, vertelt Tel.

Rendement

„De vleeskuikensector heeft tijdens de omschakeling van reguliere kip naar kipconcepten voor supermarkten laten zien dat de sector heel snel kan schakelen door in te spelen op de marktvraag. Dat is een sterk punt van de sector. Uiteindelijk draait het om rendement en continuïteitsperspectief. De markt bepaalt”, geeft Berntsen aan.

„De verdiensten met reguliere kuikens waren de afgelopen drie jaar gemiddeld genomen hoger dan met conceptkip. De verschillen zijn best groot. Vooral vleeskuikenbedrijven die technisch uitstekend draaien, verdienen per vierkante meter meer dan collega’s met trager groeiers”, zegt bedrijfsadviseur Herman van Welie. „Ik vind dat een zorgelijke ontwikkeling”, reageerde een vleeskuikenhouder uit het publiek. „Als je ergens in investeert, moet dat rendement opleveren. Ik investeer alleen nog in zaken die rendement opleveren.” Berntsen was het eens met de vleeskuikenhouder dat rendement leidend is. Al vindt hij wel dat vleeskuikenhouders open moeten staan voor (stal)aanpassingen of omschakeling naar een concept mits dit loont.

Consolideren

Van Welie denkt dat de vleeskuikensector de komende jaren consolideert. „Ik denk dat het aantal vleeskuikenhouders in Nederland de komende jaren licht daalt. Kleine vleeskuikenbedrijven zonder opvolger stoppen en grotere bedrijven zonder opvolger worden overgenomen. Het aantal vleeskuikenhouders met meerdere locaties neemt daardoor toe.” De adviseur verwacht dat het aantal vleeskuikens in Nederland daardoor stabiel blijft de komende jaren. Tenzij wetgeving ontwikkeling of het continueren van bedrijven in de weg staat.

Vleeskuikenhouder Stefan uit het Broek uit Dedemsvaart (OV) is evenals de andere tafelgasten positief gestemd over het toekomstperspectief voor de Nederlandse vleeskuikenhouderij. „De vraag naar kip is goed. Bovendien is onze kip van hoge kwaliteit.” De 27-jarige vleeskuikenhouder vindt de politiek de grootste bedreiging. „Door de oneerlijke concurrentie uit Oekraïne is onze markt verziekt. Oekraïense kip voldoet niet aan dezelfde strenge eisen als Nederlandse. Die had nooit ingevoerd mogen worden. Dat is niet uit te leggen. De politiek heeft hier grote fouten gemaakt.”

Politieke instabiliteit

Beide slachterijen beamen dat politieke beslissingen grote gevolgen hebben. „Hogere politieke machten beslissen over de import van Oekraïense kip. Nepluvi en de Europese branchegenoot Avec lobbyen hier tegen. We hebben daar echter nauwelijks invloed op”, legt Endendijk uit.

„Groot-Brittannië is de belangrijkste exportmarkt voor Nederlandse kipfilets. Hoe de Engelsen stemmen over de Brexit kan grote gevolgen voor de Nederlandse vleeskuikenhouderij. Stel dat er een invoertarief voor Nederlandse kipfilets komt dan heeft dit effect op de Nederlandse vleeskuikenprijzen”, geeft Tel aan.

Hij hoopt dat Nederlandse slachterijen op korte termijn kip mogen exporteren naar China en Afrika. In China is de varkensstapel zo’n 40 procent gekrompen vanwege uitbraken van de Afrikaanse varkenspest. Als gevolg is vlees bijna twee keer zo duur voor consumenten. „In China is nu een tekort aan vlees. Ik hoop dat de Chinese regering daardoor hun poorten opent voor Nederlandse kip.” Ook in Afrika stijgt de vraag naar kip. China en Afrika zijn daardoor interessante exportmarkten, volgens. Tel.

Afkeur verlagen

Tel vindt dat Nederlandse vleeskuikensector ook zaken moet verbeteren. „De huidige afkeurpercentages zijn vrij hoog. Deze moeten omlaag. Fokkerij organisaties, broederijen, voerfabrikanten en pluimveehouders moeten daar samen wat aan doen.” Ook wordt er nog steeds wel eens Salmonella vastgesteld bij vleeskuikens. „We moeten het aantal Salmonella besmettingen verder verlagen. Onze afnemers vragen Salmonellavrije kip. Salmonella besmette kip kost de hele sector veel geld omdat we die slecht kunnen verwaarden.”

Van Welie beaamt dat er zaken voor verbetering vatbaar zijn door onder meer beter communicatie tussen de schakels in de keten. „Niet alleen tussen slachterij en vleeskuikenhouder kan de communicatie beter, ook tussen broederij en vleeskuikenhouder. Zo kunnen we de faalkosten verlagen.”

In de nabije toekomst nauwer samenwerken in (vaste) ketens zien de tafelgasten wel zitten. Over op samenwerken in een integratie, dat bijvoorbeeld in Duitsland veel gebeurt, niet. Nederlandse vleeskuikenhouders zijn vrije ondernemers. Die willen niet in een integratie werken, stelden de tafelgasten.