ACM: Diervriendelijker kippenvlees ook zonder concurrentiebeperkende afspraken volop in de schappen

Concurrentiebeperkingen kunnen noodzakelijk zijn om duurzame producten te krijgen. Daarover heeft de ACM in juli de leidraad duurzaamheidsafspraken gepresenteerd. Maar concurrentie tussen bedrijven kan dus ook verduurzaming bevorderen.

Producenten en winkeliers wilden in 2013 samen afspraken maken om het welzijn van de kippen te verbeteren; de ‘Kip van Morgen’. De afspraken beperkten de concurrentie en waren volgens de ACM – kort gezegd – een ‘slechte deal voor kip en consument’. De consument zou meer gaan betalen voor een marginale verbetering van het kippenwelzijn. Na het negatieve oordeel van de ACM, werd de samenwerking gestaakt.

Martijn Snoep, bestuursvoorzitter van de ACM: „Deze studie laat zien dat supermarkten en bedrijven goed in staat zijn geweest om zelfstandig over te schakelen naar diervriendelijker alternatieven voor reguliere vleeskuikens. Daarbij hebben onafhankelijke keurmerken waar consumenten vertrouwen in hebben een belangrijke rol gespeeld, bijvoorbeeld het ‘Beter Leven Keurmerk’. De ACM moedigt het gebruik van dat soort keurmerken aan bij de verdere verduurzaming van de voedselketen .”

Marktaandeel verdubeld

Uit de studie van de ACM blijkt dat de verschillende partijen eigen initiatieven hebben genomen. Het aanbod van duurzamer en welzijnsvriendelijker kippenvlees is groter dan ooit en blijft zich in positieve zin ontwikkelen. Kip van reguliere vleeskuikens is vrijwel geheel uit de schappen verdwenen. Het kippenwelzijn van de in Nederlandse supermarkten verkochte kip staat nu op een hoger niveau dan het niveau van de ‘Kip van Morgen’. Daarbij heeft kippenvlees met een onafhankelijk keurmerk het marktaandeel bijna verdubbeld in de periode van 2014 tot 2018.

Ruimte voor duurzaamheidsafspraken

De ontwikkelingen na het oordeel van de ACM over de ‘Kip van Morgen’ laten volgens de ACM zien dat concurrentiebeperking tussen bedrijven niet altijd noodzakelijk is voor een meer duurzame productie. Bedrijven kunnen ook in onderlinge concurrentie – zo nodig met nieuwe standaarden van een onafhankelijk keurmerk – hun diensten en producten verduurzamen. Concurrentie kan volgens de ACM juist een aanjager zijn van verduurzaming in plaats van een belemmering, zoals soms wordt aangenomen.

Maar een beperking van de concurrentie kan inderdaad noodzakelijk voor het bereiken van duurzame doelen. In juli presenteerde de ACM daarom de leidraad duurzaamheidsafspraken. Daarin staat beschreven wanneer samenwerking de concurrentie niet beperkt. Bijvoorbeeld afspraken om samen een onafhankelijk keurmerk op te richten. In de leidraad staat ook onder welke omstandigheden een concurrentiebeperking toch kan zijn toegestaan. Een van de belangrijke voorwaarden is dat de afspraken tussen de bedrijven echt noodzakelijk zijn om de duurzaamheidsdoelen te bereiken en dat de voordelen opwegen tegen de nadelen.

Consumenten bereid meer te betalen

Twee inzichten bieden volgens de ACM mogelijk aanknopingspunten voor nieuwe zaken. Ten eerste wees de studie van de ACM uit 2014 er op dat consumenten bereid zijn om meer te betalen voor dierenwelzijn wanneer de verbetering groot genoeg is en het toezicht marktbreed of onafhankelijk wordt geregeld. Ten tweede speelde De Dierenbescherming een rol als onafhankelijke betrouwbare regisseur die veel partijen wist mee te krijgen in een marktbreed keurmerk (te weten het Beter Leven Keurmerk). Dit illustreert dat een derde partij met een keurmerk een effectief alternatief kan zijn voor een mededingingsbeperkende afspraak.

Bekijk hier het rapport Welzijn kip van nu en ‘Kip van Morgen’ van de ACM.