Gevolgen pootproblemen bij witte hennen flink verminderd

Aangezien sinds 2016 veel pootproblemen werden gezien bij witte leghennen, is in 2017 de werkgroep pootproblemen opgericht. De werkgroep bestond uit vertegenwoordigers van dierenartsenpraktijken, opfokorganisaties, veevoerleveranciers, de eierhandel, pluimveeorganisaties en werd voorgezeten door Gezondheidsdienst voor Dieren (GD). Het doel van de werkgroep was om kennis over pootproblemen te bundelen en te delen met de sector. Eind 2020 is de Werkgroep Pootproblemen opgeheven en worden de werkzaamheden overgenomen door de Werkgroep Uitval Leghennen.

In eerste instantie werd in een praktijkpilot door GD onderzoek gedaan naar mogelijke oorzaken van de verwondingen aan tenen en poten bij witte leghennen. De betrokkenheid van een groot aantal ziekteverwekkers, tumoren of etsende stoffen als oorzaak van pootproblemen werd uitgesloten. Wel was er consequent aantasting van de poothuid met oppervlakkige huidontsteking, gelaagdheid van de huid, overgroei van het epitheel en aanwezigheid van bacteriën (zonder een primaire bacteriële ontsteking). Uit een gelijktijdig uitgevoerde enquête bleek dat de pootproblemen vrijwel alleen bij onbehandelde witte hennen optraden en dat er geen relatie kon worden gelegd met ras, opfokker, voerleverancier of dierenarts.

Oorzaak multifactorieel

Behandelmogelijkheden werden gezocht in aanpassingen in het voer (extra vitaminen en mineralen gericht op de huid, lijnolie) en het dimmen van het licht. Met name het dimmen van het licht of aanbieden van rood licht beperkt het probleem voor eenmaal aangedane koppels. De overige maatregelen werkten wisselend. In sommige koppels werden beginnende pootproblemen gezien in combinatie met darmstoornissen, bij genezing van de darmstoornissen werden ook de pootproblemen minder.

De conclusie van dit eerste onderzoek was dat de oorzaak van de pootproblemen multifactorieel van aard zijn waarbij verscheidene stressfactoren aanleiding kunnen geven tot pootproblemen. De pootproblemen zelf zijn een gedragsstoornis welke eenmaal aangeleerd moeilijk onder controle te krijgen zijn.

Managementfactoren

Hierna verschoof de focus van de werkgroep naar managementfactoren. Een belangrijke stressfactor werd gevonden in het drinkgedrag van onbehandelde hennen. Door de hele snavel hebben sommige hennen moeite om goed vanuit een drinknippel te drinken. Door 1 van de 10 drinknippels (of meer) te vervangen door drinkcupjes wordt het voor deze hennen makkelijker om water op te nemen. Daarmee worden de poten glanzender en neemt ook de voeropname toe. Ook van deze maatregel verschilde echter het effect van koppel tot koppel.

Daarnaast werd er gekeken naar het licht in de opfok- en legstal. Het is bekend dat de lichteigenschappen een behoorlijke invloed op het gedrag van hennen kunnen hebben. In de praktijk wordt steeds vaker overgegaan van TL-verlichting naar (een combinatie met) LED-verlichting. De eigenschappen van LED-verlichting zijn anders en veel diverser. Mogelijk sluiten de verlichtingseigenschappen tussen opfok- en legstal niet meer op elkaar aan wat tot extra stress rond het overplaatsen zou kunnen leiden. Bij enkele koppels werden de lichteigenschappen aan het einde van de opfok en aan het begin van de productie in kaart gebracht maar hier werden geen grote afwijkingen gevonden. Van het verstrekken van daglicht tijdens de opfok en de productie wordt in de praktijk echter een gunstig effect gezien.

Tot slot is er onderzoek ingezet om selectieve voeropname van aangetaste hennen op te kunnen sporen. Dit onderzoek loopt op dit moment nog.

Rustiger opstarten van koppels

Er werd nog een tweede enquête gehouden om te zien welke maatregelen in de praktijk werden genomen en waar goede effecten van werden gezien. De meeste oplossingen waren in lijn met de eerder gehanteerde adviezen. Aanvullend werd nog melding gemaakt van het aanbrengen van regelmaat voor het koppel en rustiger opstarten van koppels. Het is belangrijk om per koppel te bepalen welke mogelijke stressfactoren spelen en deze vroegtijdig aan te pakken. Handvatten daarbij zijn diergedrag, drinkgedrag, voeropname, gewichtsontwikkeling en uniformiteit.

„Momenteel komen pootproblemen bij witte leghennen nog steeds voor. Er wordt echter minder vaak sterk verhoogde uitval door pootproblemen gezien", zegt pluimveedierenarts Christiaan ter Veen van de GD. Hij was voorzitter van de werkgroep pootproblemen. Hoewel een eenduidige oorzaak of oplossing voor pootproblemen niet werd gevonden heeft de werkgroep volgens Ter Veen bijgedragen aan de kennis en vermindering van pootproblemen. „De multidisciplinaire aanpak werd daarbij als essentieel gezien en binnen de werkgroep als zeer prettig ervaren", zegt Ter Veen. De voorzitter bedankt alle leden van de werkgroep pootproblemen.