Een bekende uitspraak van verlichtingsgoeroe’s is dat wit licht geen wit licht is. Licht bestaat namelijk uit een heel spectrum van kleuren en van UV, Infrarood of zelfs monochromatisch licht. Dat is licht met een enkele kleurtint. Dan is er nog kunstlicht en daglicht. De duur en intensiteit (lux) van het licht. De plaats en hoogte van de lichtbron of de verschillende technieken. Vroeger was alles simpel. De pluimveehouder had de keuze tussen een gloeilamp en een Tl-balk. Met de komst van nieuwe lichtsoorten als LED is er echter een wereld aan kleurenspectra open gaan en waarvan de mogelijkheden en onmogelijkheden nog maar sinds kort bestudeerd worden. Maar dat licht effect heeft op leghennen is duidelijk en de leghennenhouder kan met een lichtstrategie sturen om veel zaken in de stal en van de leghen te verbeteren, zoals diergedrag, dierenwelzijn, productie en stalklimaat. Het uitgangspunt van verlichting is daarbij dat goede verlichting in een pluimveestal nagenoeg gelijk moet zijn aan wat een kip in de buitenlucht zou krijgen.
Tijdens de live-uitzending in een talkshowachtige setting in Huize Bergh zitten drie verlichtingsspecialisten aan tafel. André van Rij van AC Poultry en ME International; Kim Hendrix Strategic Product manager bij Hato en pluimveehouder Bertus Verbeek van Vekostar (samenwerkingsverband tussen Veko en Freshlightagri). Zij gaan vertellen hoe leghennenhouders kunnen sturen met licht aan de hand van vier onderwerpen: dierenwelzijn, diergedrag, productie en klimaat. Daarnaast zullen ze kijkersvragen beantwoorden, stellingen behandelen en uitleg geven over UV, daglicht, monochromatische verlichting, Galli-lux metingen, verschillen tussen TL en LED en nog veel meer aspecten van verlichting.
Volgens André van Rij is het licht dat we waarnemen alle kleuren samen. „Een prisma, maar dan omgekeerd. Alle componenten hebben een bepaalde invloed op een bepaald deel van het natuurlijke gedrag. Zowel een haan als een hen heeft het hele pallet nodig voor geslachtsontwikkeling, botstructuur, productie stimulans, herkenning, dag-nachtritme.” Licht is onder meer bepalend voor het pikgedrag, kannibalisme, grondeieren en zorgt daarmee direct voor een betere productie, dierwelzijn en arbeidsbesparing. „Gewenst gedrag kunnen we stimuleren met licht”, geeft Kim Hendrix aan. „We hebben de voer- en klimaatspecialist, maar het vergeten onderdeel is verlichting, maar dit gaat in de komende tijd wel een van de onderwerpen worden in de stallenbouw.” Dat beamen ook Van Rij en Verbeek.
Verlichting zorgt niet alleen voor het sturen op diergedrag en een optimaal ‘natuurlijk’ leefklimaat voor leghennen; het kan ook het stalklimaat verbeteren door het gebruik van breedspectrum verlichting met ionisatie. Dit zuivert de stallucht van ammoniak, stof, stank en een aantal ziektemakers. Dat heeft een direct effect op het dierenwelzijn, maar ook een beter werkklimaat voor de leghennenhouder zelf. Verbeek: „Verlichting wordt het nieuwe grote thema om dierenwelzijn en productie in de leghennenhouderij te verbeteren. De stap van TL naar LED is al gemaakt en breed spectrum is nu al bijna gemeengoed.” Maar ondanks alle onderzoeken en stappen die al zijn uitgevoerd, en de vergaarde kennis over licht en pluimvee, zijn er nog steeds veel vragen en onduidelijkheden. Meer onderzoek is nodig en André van Rij pleit dan ook dat bedrijven, wetenschappers en pluimveehouders samen gaan werken om verlichting naar het volgende niveau te tillen.
