'Het stalklimaat managen wordt ieder jaar interessanter en uitdagender'
Dat zei Henk Rodenboog, international specialist bij De Heus Animal Nutrition, op het webinar dat Elanco donderdag 15 april organiseerde in samenwerking met Agrio. Op de vraag „Wat kunnen we doen tegen steeds extremere temperaturen?” gaf de Zoötechnicus advies en uitleg.
Kijk vooruit
Kuikens die op 6-7 dagen een warmteprikkel krijgen door ze korte tijd bloot te stellen aan iets hogere temperatuur, zijn aan het einde van de ronde beter bestand tegen hitte. „We kunnen kuikens als het ware programmeren zodat ze aan het einde van de ronde meer weerstand hebben tegen hitte”, gaf Rodenboog aan. Een kip raakt warmte kwijt via straling, stroming en geleiding. Dat gaat het beste via de kam, poten en aan de onderkant van de buik.
De comfortzone van een kip is 8 graden, de zogenaamde thermoneutrale zone. „Kijk vooruit, wat zijn de weersvoorspellingen en hoe kunnen we met de dieren daar naar toe werken. Wordt het warm; stel dan de ondergrens van de thermoneutrale zone een graad hoger in; 8 graden hoger ervaart de kip pas hittestress; die stel je zo wat uit.” Verhoog geleidelijk en maximaal 1 graad Celsius per dag.
Om de stal
De tijd waarin we de dreiging van hitte hebben is relatief kort en vooral de oudere vleeskuikens hebben er last van. Salmonella druk is er het hele jaar en AI tegenwoordig bijna de helft van het jaar. Schaduw door bomen en een waterpoel zijn dus niet zo’n goede opties voor verkoeling.
Het koelen van de buitenkant van de stal is ook een mogelijkheid. Daarmee kan de stallucht zo’n 8 graden gekoeld worden afhankelijk van de luchtvochtigheid. De hittepiek is vaak maar kort. „De stal haalt niet die piek buitentemperatuur. Door het afvlakken van die pieken verminder je hittestress; dat kan bijvoorbeeld door extra isolatie. Zonnepanelen zorgen ook voor extra isolatie waardoor het in de stal minder warm wordt.”
In de stal
De voelers geven de temperatuur aan maar het vocht bepaalt welke temperatuur de kip ervaart. „De voelers spreken niet altijd de waarheid. Stel die geven 25 graden Celsius aan? De kans is niet groot dat de kip dat ook als 25 graden Celsius ervaart”, legde Rodenboog uit.
De relatieve luchtvochtigheid is een belangrijke parameter. Om water te verdampen heb je energie nodig. Hoe meer waterdamp er is, hoe warmer de lucht aanvoelt. Rodenboog adviseert om te werken met de vochtindex: tel de temp en rv bij elkaar op: 25 graden Celsius en 65 procent rv geeft index 90. „Dat voelt een kip als 25 graden Celsius en dat is comfortabel.” Boven een vochtindex van 115 kunnen kippen hun warmte niet meer kwijt en krijgen ze hittestress. „Dan moet je iets anders bedenken hoe de kippen hun warmte kwijt kunnen door bijvoorbeeld luchtsnelheid. Veren en dons houden de warmte vast. Hoe sneller de lucht langs een kuiken of kip blaast, hoe sneller de afkoeling. 1 meter per sec is 3 graden koeling bij een volwassen kip, bij een kuiken 8 graden.”
Verneveling buiten de stal is goedkoper. In de stal is duurder maar beter te managen. „De pluimveehouder en adviseur kunnen met gezond verstand een gezond en goedklimaatsysteem instellen. Er is nog veel te winnen zowel op dierwelzijn als financieel gebied”, aldus Rodenboog.
