Frankrijk start vaccinatie tegen vogelgriep
Het Franse ministerie van landbouw onderzocht sinds mei dit jaar de haalbaarheid van vaccinatie tegen vogelgriep en wat de consequenties van deze aanpak zijn. Frankrijk overwoog dit omdat er afgelopen voorjaar opnieuw een grootschalige uitbraak van hoog pathogene vogelgriep was, die met name Zuidwest-Frankrijk trof. In totaal werden maar liefst 475 bedrijven getroffen, voornamelijk eendenbedrijven voor de productie van foie gras. Als gevolg hiervan werden in totaal 1,3 miljoen dieren geruimd, waarvan een groot deel preventief op bedrijven in de buurt van besmette bedrijven. Het Franse ministerie van Landbouw keerde tot mei dit jaar al 89,5 miljoen euro uit aan getroffen pluimveehouders. Dit ging louter om voorschotten.
Frankrijk heeft nu dus besloten te starten met vaccineren als eerste land in Europa. Vaccinatie met de juiste diagnostische tests moeten duidelijk maken hoe goed het vaccin werkt en of het veilig ingezet kan worden. Het gaat om zogeheten afgedode vaccins. Zogeheten levende vaccins zijn gevaarlijk vanwege de risico's op mutaties. Het Franse ministerie van Landbouw stelt de relatief eenvoudig toe te dienen vaccins enkel nog beschikbaar voor eenden en niet voor kippen. Wel kijkt het Franse ministerie van Landbouw of leghennen en ouderdieren in een later stadium ook gevaccineerd kunnen worden. Hierin is het belangrijk dat men goed onderscheid kan maken tussen gevaccineerde en geïnfecteerde dieren.
Kosten
„Hoewel geen enkel vaccin de virale excretie volledig kan onderdrukken, is het doel van vaccinatie om een niveau van collectieve immuniteit te bereiken dat virale circulatie binnen en tussen pluimveebedrijven voorkomt”, leggen de auteurs van de Franse studie naar vogelgriepvaccinatie uit. „De kosten van een dergelijke strategie lijken niet in verhouding te staan tot de impact van de crises. Ook al kunnen in dit stadium niet alle elementen worden gekwantificeerd”, stellen de auteurs.
In een dinsdag 19 oktober 2021 gepubliceerde studie beschrijft de Algemene Raad voor Voedsel, Landbouw en Plattelandsgebieden (CGAAER) de voorwaarden waaronder een vaccinstrategie tegen hoogpathogene aviaire influenza (HPAI) in Frankrijk zou kunnen worden ingezet.
Moeilijkheden op eenden
Hoewel er vaccins beschikbaar zijn om kippen en ander pluimvee (hoenderachtigen) te beschermen tegen HPAI vanwege het huidige H5N8-virus, is er geen vaccin dat direct kan worden gebruikt bij eenden voor foie gras productie (filière palmipède). „Het is daarom noodzakelijk om zo snel mogelijk aanvullende proeven uit te voeren met vaccinkandidaten die beschikbaar zijn of in ontwikkeling zijn", beveelt het onderzoeksrapport aan.
Ook zorgen vaccins die een enkele toepassing vereisen en compatibel zijn met massale toediening (op de broederij) voor de beste vaccinatiedekking. „Dergelijke vaccins bestaan momenteel voor kippen, maar niet voor eenden. Eenden moeten gevaccineerd worden door een injectie op een eendenbedrijf. Hier zijn twee injecties voor nodig”, zeggen experts.
‘Zelfde als NCD-enting’
De Franse auteurs van de studie naar vogelgriepvaccinatie melden ook dat vaccinatie nieuwe uitbraken niet heeft kunnen voorkomen in landen waar hoog pathogene vogelgriep endemisch is. Dat klopt volgens een Nederlandse dierenarts omdat de juiste opvolging en diagnostiek ontbrak. Als een land elke drie maanden minimaal één vogelgriep uitbraak kent, is het virus endemisch (inheems) aanwezig, zeggen experts. Het virus is dan eigenlijk jaarrond aanwezig.
„Vogelpest zal in de toekomst vergelijkbaar kunnen worden met NCD (pseudo-vogelpest): het komt af en toe voor maar met vaccinatie zijn grote uitbraken en ruimingen goeddeels te voorkomen”, verwacht een Nederlandse dierenarts. „Voor de publieke opinie en dierwelzijn zal het beter zijn als vrije uitloop en biologische leghennen gewoon jaarrond naar buiten kunnen blijven gaan”, zegt de dierenarts.
