Minder vaccinaties per dier met vectorvaccins

Met de introductie van nieuwe in ovo- vaccins waarmee je tegen meerdere ziektes tegelijk kunt vaccineren, wordt in ovo-vaccinatie ook in Nederland steeds vaker toegepast. De nieuwste generatie vectorvaccins is na toediening in staat om bescherming te bieden tegen vier pluimveeziekten namelijk Gumboro, NCD, ILT en Marek. Maternale immuniteit, de afweerstoffen die het kuiken van het moederdier meekrijgt, hindert de (HVT-)vectorvaccins niet en er treedt geen verstoring op met klassieke levend vaccins in de broederij of op dag 1 in de stal.

Het is belangrijk om te realiseren dat niet alle in ovo-vaccins hetzelfde zijn. Er is een onderscheid tussen immuuncomplex vaccins en vectorvaccins, ook wel recombinant vaccins genoemd.

Wat is een immuuncomplex vaccin?

De veelgebruikte klassieke levend vaccins bevatten een ‘tam’ levend virus (of bacterie) dat meestal via spray of het drinkwater aan de dieren wordt toegediend. Een immuuncomplex vaccin bevat net zoals klassieke levende vaccins een levend vaccinvirus , maar dat wordt “gecoat” met antistoffen. Deze “coating” vormt als het ware een mantel om het vaccinvirus en schermt het virus af waardoor het al vroeg toegediend kan worden. Geleidelijk aan “slijt” de coating terwijl tegelijkertijd ook de maternale afweerstoffen verdwijnen. Hierdoor kan het vaccinvirus “vrij” gaan circuleren in het lichaam en net als een klassiek levend vaccinvirus de ontwikkeling van antistoffen bij het kuiken in gang zetten. Het virus in een immuuncomplex vaccin zal zich dus ook kunnen spreiden in de stal en op het bedrijf zoals een klassiek levend vaccin dat doorgaans ook doet.

Wat is een vectorvaccin?

Een vectorvaccin bevat een dragervirus, de vector, die een klein stukje van een virus of bacterie “draagt”. Na vaccinatie gaat de afweer tegen deze kleine stukjes van een of meerdere ziekteverwekkers gerichte bescherming opbouwen. Daarnaast wordt er als bonus ook bescherming opgebouwd tegen het virus of de bacterie die als vector gebruikt wordt. Hierdoor is het dus niet langer nodig het dier in contact te brengen met het complete (levende) virus of de complete bacterie waartegen je bescherming wil opwekken, zoals bij klassieke levende vaccins of immuuncomplex vaccins.

Bescherming tegen meerdere ziekteverwekkers

Een vector wordt zo aangepast dat het een klein stukje van een of meerdere ziekteverwekkers bij zich draagt. Eén vectorvaccin kan tegenwoordig bescherming opwekken tegen twee of drie ziekteverwekkers. De kip wordt minder belast en de actieve stukjes kunnen niet spreiden in de stal. Meestal wordt HVT, kalkoenen herpesvirus, gebruikt als een vector voor stukjes van bijvoorbeeld een Gumboro, NCD- en/of ILT-virus. Deze stukjes van het virus zetten de gastheer aan tot het produceren van antistoffen. Dit virus blijft bovendien levenslang aanwezig in het kuiken waardoor een herhalingsvaccinatie niet meer nodig is.

Vragen en antwoorden

1. Zorgt in ovo-vaccinatie voor een nauwkeuriger dosering per kuiken?

Ja!

Bij in ovo-vaccinatie wordt ieder ei individueel geïnjecteerd met eenzelfde hoeveelheid vaccin. Dit gebeurt door speciale machines die ingebouwde controlesystemen bevatten waarmee slechte vaccin toedieningen worden vermeden. Overigens kan via later onderzoek - bijvoorbeeld onderzoek van veerpulp- bij individuele kuikens vastgesteld worden of de in ovo-vaccinatie correct is uitgevoerd.

2. Leiden in ovo-vaccinaties tot een afname in kuikenkwaliteit?

Nee!

Bij een correcte in ovo-vaccinatie wordt het kuiken niet geraakt. Het vaccin wordt in de ruimte rondom het vleeskuikenembryo, het amnion (“vruchtwater”), in het broedei geïnjecteerd. Dit heeft geen invloed op de kwaliteit van de kuikens na uitkomst.

3. Geven vectorvaccins een zwaardere belasting van het kuiken?

Nee!

Integendeel! Doordat vectorvaccins bescherming bieden tegen meer dan één ziekteverwekker, kunnen andere vaccinaties bij de dieren achterwege gelaten worden. Daarnaast wordt doelwitweefsel, bv. luchtwegen, van het kuiken door vectorvaccins minder belast. Immers, een vectorvaccin bevat geen andere levende virussen en bacteriën dan de vector zelf. Een HVT-virus wordt vaak als vector gekozen omdat deze na toediening door een kuiken als niet belastend wordt ervaren.

4. Is bloedonderzoek nodig om entleeftijd te bepalen van Gumboro-vaccinatie?

Nee!

In ovo-vaccinaties met HVT-vectorvaccins kunnen zonder probleem toegepast worden bij kuikens met maternale immuniteit, ook wanneer het om Gumboro gaat. Monitoring van antistoftiters om een correcte entleeftijd te bepalen, zoals bij drinkwaterentingen, is dus niet nodig. Overigens dienen er geen herhalingsvaccinaties in de stal te gebeuren.

5. Verlagen in ovo-vaccinaties de arbeid van vleeskuikenhouders?

Ja!

In ovo-vaccinaties worden uitgevoerd in de broederij. Het is niet nodig om herhalingsvaccinaties uit te voeren bij vleeskuikens op latere leeftijd. Doordat in ovo-vaccins tegen meerdere pluimveeziekten tegelijk gericht zijn, worden vleeskuikenhouders ontlast van het toedienen van vaccins in de stal.

Bekijk hier de factsheet in-ovo vaccins. Heeft u vragen of opmerkingen? Neem dan contact op met een van onze dierenartsen of pluimveeadviseur broederij.