'Vaccinatie van pluimvee tegen vogelgriep verbetert dierenwelzijn'

Het vogelgriepvirus wordt op dit moment bestreden door alle dieren in de besmette stal en omringende stallen te doden. Bovendien moet ander pluimvee gedurende de winterperiode binnen blijven. Volgens promovendus Joost van Herten van Wageningen UR is dit een verkeerde uitwerking van het One Health-beleid van de Nederlandse overheid.

„In dit beleid willen we de gezondheid van mens, dier en milieu in samenhang bevorderen", zegt Van Herten, die eind vorig jaar op de ethiek van zoönosen promoveerde. „Maar in de praktijk zie je vaak botsende belangen tussen mens en dier, waarbij de mens wint. In dit geval vaccineren we de kippen niet, omdat andere landen de import van gevaccineerd pluimvee belemmeren. Handelsbelangen gaan voor dierenwelzijn."

Met de uitbreiding van de vogelgrieppandemie komt er in Europa steeds meer steun voor vaccinatie van kippen. „Dat is beter dan ruimen", zegt Van Herten. „Een vaccin beschermt het dier en voorkomt dat het virus muteert naar een variant die de mens ziek maakt. Zo vaccineren we bijvoorbeeld ook tegen andere zoönosen, zoals Q-koorts of hondsdolheid."

Een vaccin beschermt het dier en voorkomt dat het virus muteert naar een variant die de mens ziek maakt

Promovendus en dierenarts Joost van Herten

Vaccinatie niet voldoende

Maar vaccinatie is niet voldoende, vervolgt Van Herten. „In de One Health-aanpak moeten we ook de oorzaken van pandemieën wegnemen. Daarbij spelen onze voedselsystemen en hun invloed op klimaatverandering en afname van biodiversiteit een rol. Als we de gezondheid willen bevorderen, moeten we de veerkracht van zowel mensen, dieren als ecosystemen versterken. Je moet dan ook kijken naar de concentratie van pluimveebedrijven. De gezondheid van de leefomgeving vormt de basis van One Health."

Van Herten is van huis uit dierenarts en momenteel beleidsadviseur van de vereniging van dierenartsen, KNMVD. Hij promoveerde bij Marcel Verweij, hoogleraar Filosofie.

Vaccineren

Iedereen binnen de Nederlandse pluimveesector is het er wel over eens: Vaccineren is de beste oplossing tegen vogelgriep, mits er geen handelsbelemmeringen komen. Momenteel is er echter nog geen effectief vaccin tegen H5N8: de hoog pathogene vogelgriepvariant die de afgelopen jaren voor veel problemen zorgen in West-Europa. Het ontwikkelen van een dergelijk vaccin is mogelijk. Het grootste probleem is om andere landen, waar Nederland pluimveeproducten naar exporteert te overtuigen dat vaccinatie de beste oplossing tegen vogelgriep is.

Voormannen uit de pluimveesector verwachten dat het nog minstens vijf jaar duurt voordat vaccinatie wordt toegepast aangezien politici uit diverse landen hierover moeten beslissen en dit soort processen erg lang duren. Daarnaast kan het vogelgriepvirus muteren waardoor het vaccin moet worden aangepast. In vakblad Pluimveeweb van augustus vorig jaar stond een uitgebreid achtergrondverhaal over vaccineren tegen vogelgriep.