Geef virussen geen kans!

Pluimveehouders kennen de risico's van besmettingen met het vogelgriepvirus en de hoge economische schade die daarmee gepaard gaat. Zo moesten bijvoorbeeld alleen al in de Duitse deelstaat Nedersaksen zo'n 1,1 miljoen dieren worden geruimd.

En niet alleen de pluimveesector heeft te maken met dergelijke uitdagingen, ook varkenshouders worden zwaar getroffen door de gevolgen van bijvoorbeeld de Afrikaanse varkenspest. Het belangrijkste hierbij is de ziekteverwekker door middel van beschermende maatregelen ver uit de buurt van de dieren te houden.

Digitale beveiliging

Bioveiligheid begint bij de ingang van de stal. Ten eerste zijn zelfs de meest scherpe veiligheidsmaatregelen nutteloos, wanneer zomaar iedereen de stal in kan lopen.

Een digitaal alarmsysteem kan dit voorkomen. Op bepaalde tijden of voor en na het bezoek aan de stal, gaat het alarmsysteem automatisch aan. Per deur en bewegingssensor ziet het systeem of iemand toegang wil tot de stal of andere delen van het bedrijf, waarna deze persoon zich moet identificeren met zijn vingerafdruk. De vingerafdruk wordt vervolgens vergeleken met die in het systeem.

In het geval de vingerafdruk niet overeenkomt of de persoon zijn vingerafdruk niet geeft, treedt een alarm in werking, bijvoorbeeld met sirene, zwaailichten of een telefonische oproep/sms aan de bedrijfsleider of aan de veiligheids-/beveiligingsmedewerker. Naderhand kan in een logboek worden gecontroleerd wie welke ruimte op welk tijdstip heeft betreden.

Insecten niet gewenst!

Te allen tijde moet worden voorkomen dat vreemde dieren de stal in kunnen komen. Daarbij horen ook vliegen en andere kleine insecten.

Om ervoor te zorgen dat deze ziekteverspreiders de stal niet meer zomaar binnen kunnen vliegen, bijvoorbeeld via de ventilatie-kanalen, zijn fijnmazige vliegennetten verkrijgbaar. Deze kunnen met behulp van een beschermkap aan de ventilatie-openingen worden gemonteerd.

Als alternatief kan ook over de gehele lengte van de stal, langs het ventilatiekanaal, een vliegennet worden gespannen.

Virusbescherming – Toevoerluchtfiltratie

In de afgelopen jaren heeft luchtfiltratie zich ontwikkeld tot een belangrijk onderdeel van een efficiënt hygiëneconcept, vooral voor het beschermen van de meest waardevolle dieren, zoals grootouder- en ouderdieren.

Mechanisme filtersystemen minimaliseren het risico op binnendringing van virussen door het ventilatiesysteem. Deze worden voor de luchtinlaten gemonteerd, waar ze de mogelijk met virus besmette stofdeeltjes opvangen. Voorheen werden ze vooral gebruikt in varkensstallen om de dieren te beschermen tegen het PRRS-virus, maar nu ook in pluimveestallen tegen het H5N1-virus.

Ventilatie aanpassen

Bij het kiezen van een ventilatiesysteem met luchtfiltratie wordt een gelijkdruk- of overdruksysteem aanbevolen. Hoewel deze systemen duurder in de aanschaf zijn dan het conventionele onderdruksysteem, bieden ze de dieren wel een betere bescherming. In tegenstelling tot bij een onderdruksysteem, kan met deze systemen binnendringing van ongefilterde lucht door lekkages worden uitgesloten.

Dat betekent natuurlijk niet dat filtratie met een onderdruksysteem niet mogelijk is, in tegendeel: alleen het risico op binnendringing van ongefilterde lucht van buiten is hoger.

Voor een effectieve filtratie van de toevoerlucht bestaan verschillende oplossingen. Bij een decentrale luchttoevoer kunnen bijvoorbeeld kleine individuele filtereenheden per muurrooster worden geïnstalleerd en bij een centrale luchttoevoer kan worden gekozen voor modulaire filterwanden die in het gebouw worden geïntegreerd. Vooral met die laatste oplossing kunnen ventilatieconcepten worden gerealiseerd waarin zowel een decentrale als een centrale luchttoevoer mogelijk is.

De keuze van de ventilatoren is afhankelijk van de filters, omdat deze niet alleen het extra drukverschil van de filters aan moeten kunnen, maar ook de vervuiling van de filters voldoende moeten kunnen compenseren. Daarvoor zijn energie-efficiënte ventilatoren een must.

Filterklasse bepaalt vermogen

In principe geldt dat hoe hoger de filterklasse is, hoe lager het risico is dat er ziekteverwekkers de stal kunnen binnendringen via de filters.

Er moet echter wel rekening mee worden gehouden dat hoe hoger de filterklasse is, hoe hoger het initiële drukverlies van de installatie is, wat ook leidt tot hogere energiekosten. Ook moet worden meegewogen dat er periodiek kosten zijn, omdat bijvoorbeeld de vervuilde filters moeten worden vervangen voordat de maximaal toelaatbare differentiële druk wordt bereikt.

En om dit op tijd te kunnen doen dient de differentiële druk ook te worden gemonitord. Indien echter wordt gekozen voor een te lage filterklasse of goedkopere filters, kan de bescherming onvoldoende zijn en het systeem uitvallen, wat in het ergste geval leidt tot een serieuze ziekteverspreiding in de stal.

Het filtersysteem moet, net als andere onderdelen van het klimaatsysteem, worden geïntegreerd in de klimaatcomputer. Want hoewel bij een onderdrukventilatiesysteem alleen rekening gehouden hoeft te worden met het extra drukverlies en de monitoring, vereist een overdrukventilatiesysteem een intelligentere regeling. Het doel is ervoor te zorgen dat er zo weinig mogelijk ongefilterde toevoerlucht de stal in komt. Dit kan een uitdaging zijn, omdat hiervoor een permanente overdruk moet kunnen worden gewaarborgd.

Als bijvoorbeeld een luchtafvoerelement aanschakelt, moet de stalcomputer daarop reageren en de instellingen van de ventilatoren voor de toevoerlucht aanpassen. Datzelfde geldt als een medewerker een deur naar de stal opent of er sprake is van een storing, bijvoorbeeld aan een van de ventilatoren. Dat klinkt misschien simpel, maar als de instellingen niet nauwkeurig worden afgestemd op de afzonderlijke componenten, kunnen de streefwaarden in het geding komen, waardoor de ventilatie niet meer optimaal zal werken.

Filtratie van toevoerlucht is een complex thema en brengt extra kosten met zich mee. Maar toch wordt het internationaal steeds populairder. Naast Rusland, Zuid-Amerika en China ontwikkelen en implementeren ook steeds meer klanten uit Europa hygiëneconcepten met luchtfiltratie.

De keuze voor een dergelijke investering wordt vaak gemaakt nadat een veehouder grote economische schade heeft geleden door een of meerdere virusinfecties in zijn stal. Een andere reden om te kiezen voor een dergelijk systeem is een hoge veedichtheid in de omgeving van het bedrijf, waardoor ook het risico op verspreiding via de lucht hoog is.

Hygiënesluis voor het veilig betreden van de stal!

Bioveiligheid begint bij het betreden van de stal

• Handen wassen, wisselen van kleding en schoenen;
• Zwart-witprincipe (hygiënesluis): na het douchen worden de kleding en schoenen aangetrokken die alleen in de stal worden gedragen;
• Desinfectiebaden voor stalschoenen;
• Meegenomen materialen voor het betreden van de stal reinigen en desinfecteren;
• Aantal bezoekers tot een minimum beperken;
• Bezoeken, zoals van de veearts of adviseur, in een bezoekersboek bijhouden (traceerbaarheid);
• Medewerkers regelmatig training laten volgen en bewust houden op het gebied van hygiënemaatregelen.

Stalomgeving beveiligen

• Directe omgeving vrij van bosjes en struiken houden, om geen knaagdieren aan te trekken (advies: een strook grind van 1 à 2 meter breed rondom het bedrijf);
• Knaagdierbestrijdingsmaterialen plaatsen;
• Bedrijfsterrein omheinen;
• Parkeerplaatsen buiten het terrein creëren voor externe bezoekers;
• Kadavertonnen zo neerzetten dat ze door de ophaaldienst kunnen worden geleegd, zonder dat het bedrijfsterrein hoeft te worden betreden;
• Banden desinfecteren van voertuigen die voeder komen leveren of voertuigen die dieren komen brengen/halen volledig desinfecteren;
• Grotere bedrijven kunnen de voersilo's buiten het bedrijfsterrein plaatsen.

Auteurs:

Uwe Beuse
Artur Treichel
Big Dutchman International GmbH
DGS Magazin 48/2021