‘Voor 12 cent per hen per jaar mijten onder controle’

Sjef en Hanneke de Baar houden op twee locaties scharrel- en vrije uitloophennen in het Zuid-Hollandse Den Bommel. Ze verkopen met hun bedrijf Eibaar zelf veel eieren in de regio. Al jaren kampten ze op de thuislocatie met vogelmijten. „Vogelmijten en kippen; het hoort bij elkaar. Jarenlang hebben we allerlei middelen en behandelingen uitgevoerd. Maar het was niet genoeg; de mijten bleven terugkomen”, vertelt Hanneke de Baar aan de keukentafel.

Niets werkte meer

De Baar schakelde over van vleeskuikens naar leghennen met uitloop in 2004. „In de loop van de jaren raakte we steeds meer gewend aan de vogelmijten. Door de jaren heen werd de vogelmijtdruk in de stal steeds hoger. De middelen die we gebruikten om de vogelmijten te bestrijden waren niet duur, maar het kostte veel tijd om weer te moeten spuiten of poederen”. Ze gebruikten silica, oppervlaktebehandeling en verhitten, maar ook roofmijten en andere middelen. „We hebben van alles geprobeerd. Vaak waren we te laat want het behandelen moest tussen de normale werkzaamheden en hingen er trosjes mijten aan de stellingen. Het bestrijden moest vaak gebeuren, kostte veel tijd en het resultaat was niet voldoende.” Eigen tijd moet je volgens Hanneke de Baar ook meerekenen. „En daarbij het is vervelend werk dat nooit past en je toch zelf moet doen”, vult Hanneke aan.

Waren er vogelmijten in een van de twee stallen, dan verzorgden ze eerst de vrije stal en daarna de stal met vogelmijten. „We hebben altijd twee leeftijden dus het bedrijf komt nooit helemaal leeg. De kippen zijn mijtenvrij als ze vanuit de opfok via Het Anker bij Eibaar komen maar raakten tijdens de legperiode besmet.” Hun tweede locatie, een nieuwe stal uit 2019, is nog steeds mijtenvrij.

Uitgebreide checklist

Via Miranda Smits, pluimveeadviseur van MSD Animal Health, hoorden ze van behandeling van vogelmijten met een geregistreerd diergeneesmiddel. Na een uitgebreide uitleg besloten Hanneke en Sjef het middel te gaan proberen. „Als je iets doet, moet je het goed doen. Zeker als het veel geld kost”. Miranda Smits liep de vier pagina’s lange checklist door met Sjef en Hanneke. „Een hele lijst wat we allemaal schoon moesten maken: van eierband, mestband tot kruiwagens, bezems en andere materialen. De eerste keer hebben we het hele bedrijf behandeld. Dat was noodzakelijk anders kwamen de mijten snel weer terug.” Als je met een diergeneesmiddel wilt behandelen, adviseren Sjef en Hanneke voldoende tijd te nemen voor de voorbereidingen en het afwerken van de checklist. „Als je niet alle punten van de checklist afwerkt, heeft het behandelen met een diergeneesmiddel geen zin. De mijten kunnen dan overleven en via versleping weer terug bij de kippen komen.”

Relaxter kippen houden

„We zijn na de behandeling twee jaar mijtenvrij geweest. Dat was echt heel fijn. Het is relaxter kippen houden als je de mijten onder controle hebt. De kippen hebben minder stress. Het draait technisch lekkerder. De topproductie was direct hoger. Als je nachten door muggen wordt geprikt, ben je ook niet op z’n best de dag erna. En bij kippen moet alles kloppen, wil je goede resultaten realiseren.”

Stal 1 hebben ze in de zomer van 2022 weer behandeld. De tweede niet. „De eerste keer hebben we het hele bedrijf behandeld en alles rigoureus aangepakt. Onze ervaring is dat we de stallen daarna heel goed apart konden behandelen.” Bij Eibaar is het voordeel dat de stallen echt fysiek los van elkaar staan, zonder gezamenlijke ruimte. „Wij moeten altijd buitenom naar de andere stal of eierinpakruimte. Een fysieke scheiding weerhoudt je van snel even naar de andere ruimte te lopen. Als het makkelijker gaat, loop je sneller mijten van de ene naar andere ruimte.”

Mijtencontrole

Sjef en Hanneke controleren op vaste tijdstippen visueel de stallen op aanwezigheid van mijten. „We controleren de aanwezigheid van mijten regelmatig op de favoriete plekken van de vogelmijten, zoals onder de plastic roosters en in poten van de volière. Niet elke dag maar regelmatig. Dat doen we altijd zelf, niet het personeel. „Al moet ik tegenwoordig wel mijn leesbril meenemen”, lacht Hanneke.

Het kan snel gaan met de mijtenpopulatie. „Als de temperatuur oploopt, zijn we extra alert. Ineens zijn de mijten er weer en als ze er zijn, gaat de vermeerdering heel snel. „Wij denken niet meer; ‘We kijken het even aan’ maar grijpen direct in. Als je ziet hoe klein die mijten zijn en hoe snel ze zich vermenigvuldigen. We laten de druk niet meer oplopen.” De kippen zijn nu al lange tijd binnen vanwege de ophokplicht. Dat is gunstig voor de vogelmijtbestrijding. De uitloop is moeilijker mijtenvrij te maken.

Hanneke besluit: „We hebben uitdagingen genoeg in deze tijd: vogelgriep is hier in dit waterrijke gebied echt een bedreiging. Gelukkig hebben we de vogelmijt goed onder controle met behandeling en uiteindelijk minder kosten. Dat is alvast een zorg minder.”