Column: Het maatschappelijke gesprek is doodgeslagen

Hij publiceerde op 4 oktober een opinie in het AD met de kop ‘Ik eet geen vlees meer en dat voelt als verraad aan mijn familie’. De columnist beschrijft hoe hij als boerenzoon de stap maakte naar een vleesloos bestaan. Ik besloot hem uit te nodigen voor een gesprek en een bezoek aan een varkensbedrijf, zodat hij alsnog antwoorden zou krijgen op zijn vragen. Helaas, ik liep een blauwtje. Hij bedankte weliswaar voor de uitnodiging, maar gaf aan hieraan geen behoefte te hebben. Hij wil geen gesprek met varkenshouders. Waarom geen gesprek?

Het was niet de eerste keer dat ik een blauwtje liep. Nog een recent voorbeeld. NOS kwam in het 8 uur journaal van 17 september met een item over megastallen. Een heer, Gerard Klop, vertelde over zijn vrees voor de komst van een grootschalige stal in zijn omgeving. De stal was niet direct naast zijn deur. Hij was er op de fiets naartoe om de NOS-verslaggever op het bouwperceel te wijzen. Klop is fanatiek tegenstander van nieuwe stallen en vreest verstoring van zijn rust door 'dag en nacht transporten'. In de uitzending stelde ik voor om met de boer in gesprek te gaan. Boeren willen niet tot overlast zijn en zijn altijd bereid samen te zoeken naar oplossingen. Gerard Klop liet daarop weten helemaal niet in gesprek te willen met de boer. De politiek moet er gewoon voor zorgen dat er geen nieuw stal in zijn omgeving komt. Waarom geen gesprek?

De vraag houdt me bezig waarom activisten wel kritiek over ons willen spuien in de media, maar het gesprek met ons mijden. Ik zie hier een taak voor media weggelegd.

Waarom willen activisten wel kritiek over ons spuien in de media, maar het gesprek mijden

Gerard Klop is niet de enige die actie voert tegen een boer in de omgeving. Er zijn helaas meer locaties waar dit speelt. Het is eerder regel dat de actievoerders niet in gesprek willen met de boer. We zien dat de actievoerders wel heel graag hun kritiek spuien in de media, en hier ook een kritiekloos podium vinden. Actievoerders mogen hier uitgebreid hun verhaal doen, waarbij de boer wordt beschuldigd van veel kwaad. De journalist stelt verder geen kritische vragen. We zien zelfs op grotere schaal dat journalisten de actievoerders supporten, door in de verslaggeving te kiezen voor negatief gekleurde woorden over het boerenbedrijf: ‘megastal’, ‘veefabriek’, ‘vee-industrie’. De neutraliteit in de berichtgeving ontbreekt, en dat geldt ook nogal eens voor de wederhoor. Als er wederhoor plaatsvindt, wordt de boer in kwestie wel kritisch bevraagd.

Activisten maken gretig gebruik van de rode loper die media voor hen uitrollen. Waarom in gesprek gaan met de boer, als je jouw kritiek ook gewoon kunt laten optekenen in de krant? Dan leest die boer het vanzelf wel. Deze wijze van verslaggeving slaat het maatschappelijke gesprek dood.

Activisten maken gretig gebruik van de rode loper die media voor hen uitrollen

Media zouden een belangrijke taak kunnen vervullen in het terugbrengen van het gesprek in onze samenleving. Een gesprek waarbij er evenveel respect is voor beide kanten van het verhaal. Dit vraagt van journalisten echter wel een wat ander houding: de keuze van neutrale woorden, beide partijen op dezelfde wijze behandelen, onpartijdigheid, een genuanceerd gesprek.

Wanneer media de rode lopers voor actievoerders intrekken (of die ook uitrollen voor onze veehouders) ontstaat er weer ruimte voor gelijkwaardigheid. En een dialoog met wederzijds respect.