Het verhaal achter de eischaal
Aan het stuur
Het geheim achter sturen op calciumgehalte is eigenlijk heel simpel en zit in het optimaliseren van de calciumopname in de darm. Door te zorgen dat de leghen ongestoord haar dagelijkse werk kan doen. Belangrijk hierbij is om te weten dat te veel calcium ook een ongunstige werking kan hebben. Beter te veel dan te weinig gaat dus niet altijd op!
Hoe stuur je?
Sturen op calciumopname of -verteerbaarheid kan op verschillende manieren:
- Door de totale hoeveelheid calcium in het voer te wijzigen. Het verhogen met kalksteentjes is een goed voorbeeld.
- Door te sturen in de verhouding van grof en fijn krijt.
- Door verschillen in calciumgehalte aan te brengen in ochtend- en avondvoer, omdat de eischaal voornamelijk in de nacht gevormd wordt.
- Door het gebruik van calciumrijke grondstoffen die een betere calciumverteerbaarheid claimen.
- Met enzymen. Het enzym Fytase doet waarschijnlijk bij iedereen wel een belletje rinkelen.
- Door additieven die verbeterde vertering claimen. Veel kruidenproducten vallen hieronder.
- Tot slot het verhogen van vitamine D, het zonlichtvitamine. Dit is samen met calcium het belangrijkste nutriënt met invloed op het calciummetabolisme. Calciummetabolisme is de regulering van het Calciumgehalte in het bloed via opname van calcium vanuit de darm, botopbouw en -afbraak.
Voldoende vitamines
Dit brengt ons bij het tweede voornaamste nutriënt: vitamine D. Leggende hennen kunnen op drie manieren aan vitamine D komen. De eerste manier is via vers voer uit planten. De tweede manier is via aanmaak in de huid onder invloed van UV uit zonlicht. Dit is echter lastig voor leggende hennen, gezien ze moeilijk aan voldoende lux (lichthoeveelheid)komen.
We kennen allemaal de waarschuwingen tijdens de winter dat - vooral ouderen mensen - door tekort aan zonlicht moeilijk aan voldoende Vitamine D komen. Ditzelfde geldt voor leghennen. Waar we op een grijze winterdag buiten zo’n 2.700 lux noteren, is dit in een koude scharrelruimte nog maar 110 lux en iedere pluimveehouder kent de hoeveelheid lux in de binnenruimte van de pluimveestal! De derde methode is door extra synthetisch vitamine D toe te voegen aan het voer. Hier zitten echter wettelijke maxima aan!
Twee stappen
Na de opname van vitamine D is de cirkel nog niet rond. De leghen moet het vitamine namelijk nog omzetten naar de actieve vorm. Hiervoor moeten twee stappen gezet worden:
Stap 1
Ten eerste moet vitamine D in de lever omgezet worden tot Hydroxy-D (Hy-D). Voor dit proces is het belangrijk dat de leghen kerngezond is. Wanneer de leghen niet in optimale conditie is verloopt het proces direct minder vlot. Om deze omzetting in de lever te omzeilen wordt vaak synthetisch Hy-D aan het voer toegevoegd. Dit ontlast de leghen en biedt als extra voordeel dat het bijvoorbeeld bij stressmomenten beter opneembaar is dan vitamine D. Recent onderzoek duidt er ook op dat Hy-D rechtstreeks een positieve bijdrage heeft op de eiwitten in de eischaal en daarmee de eischaalkwaliteit!
Stap 2
De tweede stap is de omzetting naar de uiteindelijke actieve vorm van vitamine D met rechtstreeks sturende invloed op het calciummetabolisme. Hiervoor moet Hydroxy-D (Hy-D) nog omgezet worden naar Di-Hydroxy-D. Dit gebeurt in de nieren. Ook hiervoor geldt dat omzetting bij ziektes, stress en oudere dieren minder vlot kan verlopen.
Conclusie
Het verstrekken van voldoende vitamine D is dus essentieel om een goede schaalkwaliteit te garanderen. Zeker bij oudere leghennen. Daarnaast wijzen steeds meer signalen erop dat de huidige wettelijke maxima op het toedienen van vitamine D en Hy-D onvoldoende zijn in sommige bedrijfssituaties waar oudere dieren, stress en/of ziektes voorkomen.